CIDR (Classless Inter-Domain Routing), IP ağlarını adreslemek ve yönlendirmek için kullanılan bir yöntemdir. Geleneksel sınıflı IP adresleme yerine daha esnek ve etkin bir kullanım sunar. İşte CIDR'ın ayrıntılı bir açıklaması:

1. Sınıfsız Adresleme:

CIDR, sınıflı adreslemenin (Class A, B, C, vb.) yerine, ağ ve host kısımlarının boyutlarını belirlemek için bir ağ maskesi kullanır. Bu, IP adres alanının daha etkin kullanılmasını sağlar.

2. CIDR Notasyonu:

CIDR notasyonu, IP adresini ve ağ maskesinin uzunluğunu aşağıdaki gibi tek bir ifadeyle belirtir: 192.168.1.0/24. Bu örnekte, /24 ağ maskesinin uzunluğunu belirtir ve ilk 24 bitin ağ adresi olduğunu gösterir. Kalan 8 bit, ağ içindeki farklı hostları adreslemek için kullanılır.

3. Yönlendirme:

CIDR, yönlendirme tablolarının daha kompakt hale getirilmesine yardımcı olur. Birden fazla geleneksel ağ, tek bir CIDR kaydında birleştirilebilir, böylece yönlendirme tablosu girdilerinin sayısını azaltır.

4. Ağ Tasarımı:

CIDR, ihtiyaca özgü olarak ağ ve host kısmının boyutlarını ayarlamanıza olanak tanır. Bu, özellikle büyük kuruluşlar için ağ tasarımında daha fazla esneklik sağlar.

5. Alt Ağlama:

CIDR alt ağlamayı (subnetting) destekler, yani bir ağın daha küçük parçalara bölünmesine olanak tanır. Bu, trafiği izole etme ve ağ kaynaklarını etkin bir şekilde yönetme imkanı sunar.

6. Üst Ağlama (Supernetting):

CIDR ayrıca üst ağlama veya ağ birleştirme olarak da bilinir. Bu, birkaç küçük ağın tek bir büyük ağ içinde birleştirilmesine olanak tanır. Bu da yönlendirme tablosunda girdi sayısını azaltmaya yardımcı olur.

7. IPv6 ile Uyumluluk:

CIDR notasyonu, IPv6'nın adresleme yapısında da kullanılır, bu da gelecekteki uyumluluğu kolaylaştırır.

Özel IP Adres Aralıkları:

IP adreslerinin 10., 172.16. - 172.31. veya 192.168. ile başlaması, performans üzerinde doğrudan bir etki yaratmaz. Bu adres aralıkları, özel (veya yerel) IP adresleri olarak bilinir ve IANA (Internet Assigned Numbers Authority) tarafından özel ağlar içinde kullanılmak üzere atanmıştır.

Bu adresler, şirketlerin, okulların, ev kullanıcılarının, vb. iç ağlarında kullanılır. Genellikle bir NAT (Network Address Translation) cihazı aracılığıyla internete bağlanırlar. Özel IP adreslerinin amacı, dünya genelinde tekil olmaları gereken genel IP adreslerinin tasarrufuna yardımcı olmaktır.

Özel IP adreslerinin kullanılması, ağın iç yapısını ve tasarımını etkileyebilir, ancak bunların başlangıç numaraları ağın performansı üzerinde doğrudan bir etkiye sahip değildir. Bu adresler, ağın içindeki cihazlar arasındaki iletişimi düzenler ve uygun yönlendirme ve güvenlik düzenlemeleri yapıldığı sürece, performansla ilgili herhangi bir farklılık yaratmaz.

Dolayısıyla, bu IP adreslerini kullanmanın performans üzerindeki etkisi, ağın nasıl yapılandırıldığına ve yönetildiğine daha çok bağlıdır, bu numara aralıklarının kendilerine özgü bir etkisi yoktur.

Özel IP adres aralıkları, yani 10.0.0.0/8, 172.16.0.0/12, ve 192.168.0.0/16 ayrılmış olmasının temel nedeni, farklı organizasyonların ve ağ büyüklüklerinin ihtiyaçlarını karşılamaktır.

10.0.0.0/8: Bu aralık, en geniş özel IP adres alanını sağlar. 24-bit host alanına sahip olup, 16 milyondan fazla özel IP adresi sağlar. Büyük organizasyonlar ve şirketler için uygundur.

172.16.0.0/12: Bu aralık, orta büyüklükteki organizasyonlar için tasarlanmıştır. 20-bit host alanı ile 1 milyonun üzerinde özel IP adresi sağlar.

192.168.0.0/16: Bu, en küçük özel IP aralığıdır ve 16-bit host alanı ile 65,536 özel IP adresi sağlar. Küçük işletmeler, ev kullanıcıları ve küçük ağlar için genellikle yeterlidir.

Bu üç farklı aralığın olması, farklı büyüklükteki organizasyonlar için daha uygun olan aralığı seçme esnekliği sunar. Aynı zamanda, büyük bir şirketin birbiriyle bağlantılı farklı alt ağları olması durumunda, bu aralıklardan farklı olanları kullanarak adres çakışmasını önlemesine yardımcı olabilir.

Bu özel adreslerin kullanılması, IPv4 adres alanının tasarruflu kullanılmasına yardımcı olur, çünkü iç ağlardaki her cihaza benzersiz bir genel IP adresi atanması yerine, bu özel adresler NAT (Network Address Translation) aracılığıyla bir veya daha az genel IP adresi ile internete çıkar. Bu, genel IPv4 adreslerinin kıtlığı sorununu hafifletmeye yardımcı olur.

Sonuç

CIDR, IP adresleme ve yönlendirmede daha etkin ve esnek bir yöntem sunar. Ağ tasarımında, yönlendirme optimizasyonunda ve IP adres alanının etkin kullanımında önemli bir rol oynar. Özellikle büyük ağlarda ve ISP (İnternet Servis Sağlayıcı) seviyesinde, geleneksel sınıflı adreslemenin sınırlamalarını aşmaya yardımcı olur.