Döngüler, belirli bir kod bloğunun tekrar tekrar çalıştırılmasını sağlar. Python'da iki ana döngü türü vardır: for ve while.

1. For Döngüsü:

for döngüsü, genellikle bir dizi, liste, tuple, dictionary, string veya bir range objesi üzerinde yinelemeler (iterasyonlar) yapmak için kullanılır. Yani belirli bir kod bloğunu, belirli bir dizi üzerindeki her öğe için bir kez çalıştırır.

fruits = ["apple", "banana", "cherry"]
for fruit in fruits:
    print(fruit)

Bu kod, fruits listesindeki her bir öğe için print(fruit) ifadesini çalıştırır. Dolayısıyla, "apple", "banana" ve "cherry" ifadeleri sırasıyla ekrana yazdırılır.

Bazı programlama dillerinde (C, Java gibi) döngüler genellikle index tabanlıdır. Yani bir dizi üzerinde iterasyon yaparken, genellikle bir sayma değişkeni veya index (indeks) kullanılır ve bu sayede her bir iterasyonda belirli bir indisteki öğeye erişilir. Ancak Python'da for döngüsü genellikle bu şekilde değil, doğrudan yinelenebilir bir obje üzerinde iterasyon yapacak şekilde kullanılır.

Ancak bazen, bir dizi üzerinde iterasyon yaparken, hem öğeye hem de o öğenin indeksine ihtiyaç duyabiliriz. Bu durumda Python'da enumerate() fonksiyonu kullanılır. Bu fonksiyon, yinelenebilir bir objenin her bir öğesi için bir çift (indeks, değer) döndürür.

fruits = ["apple", "banana", "cherry"]
for i, fruit in enumerate(fruits):
    print(f"Element {i} is {fruit}")

Bu kod, fruits listesindeki her bir öğe için indeksi (i) ve değeri (fruit) ekrana yazdırır. Yani çıktı şöyle olur:

Element 0 is apple
Element 1 is banana
Element 2 is cherry

enumerate() fonksiyonu, indeks tabanlı for döngülerini Python'da kullanmak için oldukça kullanışlı bir araçtır. İndeks değerini kontrol etmek veya onu kodun diğer kısımlarında kullanmak gerektiğinde enumerate() fonksiyonunu kullanabilirsiniz.

Ayrıca belirtmek gerekir ki, Python'da range() fonksiyonu da indeks tabanlı döngüler oluşturmak için kullanılabilir. range() fonksiyonu, belirtilen bir başlangıç ve bitiş arasındaki tüm tam sayıları (varsayılan olarak başlangıç 0'dır) içeren bir dizi oluşturur:

for i in range(len(fruits)):
    print(f"Element {i} is {fruits[i]}")

Bu kod, yukarıdaki enumerate() örneği ile aynı çıktıyı verir. Ancak bu durumda, fruits listesindeki her bir öğeyi indeksiyle (fruits) elde etmek için range() fonksiyonunu kullanıyoruz. Bu kullanım, özellikle indeksler üzerinde daha karmaşık işlemler yapılması gerektiğinde veya mevcut indeksle bir sonraki indeksin karşılaştırılması gibi durumlarda kullanışlı olabilir.

2. While Döngüsü:

while döngüsü, belirli bir koşul doğru olduğu sürece belirli bir kod bloğunu tekrar tekrar çalıştırır. Yani while döngüsü, bir koşulun doğruluğunu kontrol eder ve koşul doğru olduğu sürece döngüyü sürdürür.

count = 0
while count < 5:
    print(count)
    count += 1

Bu kod, count değişkeni 5'ten küçük olduğu sürece print(count) ifadesini çalıştırır ve count değerini her döngüde bir artırır. Dolayısıyla, bu kod 0'dan 4'e kadar olan sayıları ekrana yazdırır.

Döngü Kontrol İfadeleri:

break ve continue ifadeleri döngülerin kontrolünü sağlar:

break ifadesi, döngünün tamamen durmasını sağlar ve döngünün dışına çıkar.

continue ifadesi, döngünün mevcut iterasyonunu durdurur ve bir sonrakine geçer.

for num in range(10):
    if num == 5:
        break
    print(num)
# Çıktı: 0 1 2 3 4

for num in range(10):
    if num == 5:
        continue
    print(num)
# Çıktı: 0 1 2 3 4 6 7 8 9

Bu örnekte, break döngüyü tamamen durdururken, continue sadece 5'i atlamış ve döngüyü devam ettirmiştir.