Python'da dict (dictionary) sınıfı, anahtar-değer çiftlerini saklayan bir veri türüdür. Sözlükler, anahtarları kullanarak değerlere hızlı ve verimli bir şekilde erişim sağlar. Anahtarlar genellikle sayılar veya stringler olabilir, değerler ise herhangi bir Python nesnesi olabilir.

Sözlükler, süslü parantez {} kullanılarak veya dict() fonksiyonunu çağırarak oluşturulur. İşte bir örnek:

sozluk = {'elma': 1, 'muz': 2, 'çilek': 3}
print(sozluk)  # {'elma': 1, 'muz': 2, 'çilek': 3}
print(type(sozluk))  # <class 'dict'>

Sözlüklerle ilgili temel kavramlar ve işlemler şunları içerir:

Değerlere Erişim: Sözlüklerdeki değerlere, ilgili anahtarları kullanarak erişebilirsiniz.

sozluk = {'elma': 1, 'muz': 2, 'çilek': 3}
print(sozluk['elma'])  # 1

Değer Atama: Sözlükteki bir anahtarın değerini değiştirmek veya yeni bir anahtar-değer çifti eklemek için eşittir = operatörünü kullanabilirsiniz.

sozluk = {'elma': 1, 'muz': 2, 'çilek': 3}
sozluk['elma'] = 10  # 'elma'nın değerini 10 olarak değiştirir
sozluk['kiraz'] = 4  # yeni bir anahtar-değer çifti ekler
print(sozluk)  # {'elma': 10, 'muz': 2, 'çilek': 3, 'kiraz': 4}

Anahtarlar ve Değerler: Sözlükteki tüm anahtarlara keys() metoduyla, tüm değerlere values() metoduyla ve tüm anahtar-değer çiftlerine items() metoduyla erişebilirsiniz.

sozluk = {'elma': 1, 'muz': 2, 'çilek': 3}
print(sozluk.keys())  # dict_keys(['elma', 'muz', 'çilek'])
print(sozluk.values())  # dict_values([1, 2, 3])
print(sozluk.items())  # dict_items([('elma', 1), ('muz', 2), ('çilek', 3)])

Anahtar Varlığı Kontrolü: Bir sözlüğün belirli bir anahtarı içerip içermediğini kontrol etmek için in anahtar kelimesini kullanabilirsiniz.

sozluk = {'elma': 1, 'muz': 2, 'çilek': 3}
print('elma' in sozluk)  # True
print('kiraz' in sozluk)  # False

Öğe Silme: Sözlükten bir anahtar-değer çiftini silmek için del anahtar kelimesini veya pop() metodunu kullanabilirsiniz.

sozluk = {'elma': 1, 'muz': 2, 'çilek': 3}
del sozluk['elma']  # 'elma' anahtar-değer çiftini siler
print(sozluk)  # {'muz': 2, 'çilek': 3}

muz_degeri = sozluk.pop('muz')  # 'muz' anahtar-değer çiftini siler ve değerini döndürür
print(muz_degeri)  # 2
print(sozluk)  # {'çilek': 3}

Sözlükler, veriyi anahtar-değer çiftleri şeklinde saklamanın uygun olduğu durumlarda kullanışlıdır. Örneğin, bir kişinin farklı özelliklerini (isim, yaş, cinsiyet vb.) saklamak için bir sözlük kullanabiliriz.

Operatörler:

Sözlükler üzerinde operatörler genellikle anahtarları ve değerleri almak, atamak ve silmek için kullanılır.

[ ]: Bir anahtarın değerini alır veya belirler.

in: Bir anahtarın sözlükte olup olmadığını kontrol eder.

del: Belirli bir anahtar-değer çiftini sözlükten siler.

sozluk = {'elma': 1, 'muz': 2, 'kiraz': 3}

print(sozluk['elma'])  # 1
print('muz' in sozluk)  # True

sozluk['armut'] = 4
print(sozluk)  # {'elma': 1, 'muz': 2, 'kiraz': 3, 'armut': 4}

del sozluk['muz']
print(sozluk)  # {'elma': 1, 'kiraz': 3, 'armut': 4}

Sözlüklerde Karşılaştırma Operatörleri

Sözlükler üzerinde, == ve != operatörlerini kullanarak, iki sözlüğün eşitliğini veya eşitsizliğini kontrol edebilirsiniz. Bu, iki sözlüğün aynı anahtarları ve değerleri içerip içermediğine bakar.

dict1 = {'elma': 1, 'muz': 2}
dict2 = {'elma': 1, 'muz': 2}
dict3 = {'elma': 1, 'muz': 3}

print(dict1 == dict2)  # True
print(dict1 != dict3)  # True